การรักษาโรคมะเร็งในปัจจุบันก้าวหน้าไปมากค่ะ มีทั้งยาและเทคโนโลยีใหม่ๆ เข้ามามากมาย แต่ภาวะการขาดอาหารจากโรคมะเร็งหรือผลข้างเคียงจากการรักษา ก็ยังเป็นปัญหาสำคัญของผู้ป่วยมะเร็ง ซึ่งมีทั้งการรับประทานไม่ได้ การเบื่ออาหาร การเปลี่ยนแปลงของการรับรสและการกลืน เมื่อร่างกายขาดอาหารอย่างรุนแรง น้ำหนักตัวลดอย่างรวดเร็ว ทำให้ร่างกายอ่อนแอ ขาดภูมิคุ้มกันโรค ซึ่งจะเกิดโรคแทรกซ้อนได้ค่ะ ปัญหาที่ทำให้ผู้ป่วยรับประทานอาหารได้น้อยลงมีดังนี้ อาการเบื่ออาหาร มักพบได้เสมอในผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาด้วยการฉายรังสีและเคมีบำบัดค่ะ แต่อาการจะค่อย ๆ ดีขึ้นหลังจากได้รับการรักษาครบแล้วค่ะ การรับรสเปลี่ยนไป อาจรู้สึกขมในปากตลอดจนการรับรสต่าง ๆ ผิดไปจากเดิม สาเหตุจากเยื่อบุในช่องปากและต่อมรับรสถูกรบกวนจากการรักษา อาการคลื่นไส้อาเจียน ท้องเดิน ท้องผูก มักพบบ่อยในช่วงแรก ๆ ของการรักษาด้วยเคมีบำบัด และการฉายรังสี หลังจากได้รับการรักษาครบแล้ว อาการจะค่อย ๆ ดีขึ้นภายใน 6-8 สัปดาห์ ค่ะ ความเจ็บปวด ปวดท้อง แน่นท้อง มีทั้งเกิดจากโรคเอง และผลข้างเคียงของการรักษา ควรปรึกษาแพทย์เพื่อให้ยาระงับความเจ็บปวดและยาช่วยในการย่อยอาหาร ความเชื่อในเรื่องอาหารแสลง หากมีความเชื่อว่าอาหารที่มีประโยชน์ และจำเป็นต่อร่างกายบางชนิด เป็นอาหารแสลงก็จะทำให้ยิ่งขาดอาหารได้ค่ะ อาการซึมเศร้า ท้อแท้ หมดกำลังใจ ก็ทำให้เบื่ออาหาร อาหารไม่ย่อย รับประทานอาหารไม่ได้ ภาวะการขาดอาหารก็จะเป็นมากขึ้น สิ่งที่ควรทำคือ ต้องพยายามทำจิตใจให้เข้มแข็ง จัดหาสิ่ง ที่จะทำให้เกิดความสุข ความสดชื่น เพื่อช่วยให้รับประทานได้มากขึ้น การรับประทานอาหารที่พอเหมาะคือ ต้องได้ทั้งปริมาณและคุณภาพ ค่ะ วันหนึ่ง ๆ ควรจะรับประทานอาหารมากน้อยเท่าไรนั้น ขึ้นอยู่กับความต้องการของแต่ละคนและในแต่ละวันจะไม่เท่ากัน ค่ะ อย่างเช่น ในระหว่างการรักษาร่างกายจะต้องการอาหารมากกว่าช่วงที่ทำการรักษาเสร็จแล้ว เนื่องจากอาหารถูกนำไปใช้เพื่อเสริมสร้างส่วนที่สึกหรอ ดังนั้นในระหว่างการรักษาควรพยายามรับประทานให้ได้มาก และเป็นอาหารที่มีประโยชน์ เพื่อร่างกายจะไม่อ่อนเพลีย สามารถรับการรักษาต่อไปจนครบตามแผนการรักษาของแพทย์ ข้อควรปฏิบัติในการรับประทานอาหารให้เพียงพอกับความต้องการ มีดังนี้ค่ะ ควรรับประทานอาหารครั้งละน้อยๆ แต่บ่อยครั้ง จากเดิม 2-3 มื้อ รับประทานเพิ่มเป็น 4 - 6 มื้อต่อวัน ควรรับประทานอาหารแม้จะไม่หิว และไม่ใช่มื้ออาหาร หลังอาหารทุกมื้อควรรับประทานผลไม้ ของหวาน หรือเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพ ไม่ควรดื่มน้ำก่อนรับประทานอาหาร เพราะจะทำให้รับประทานอาหารได้น้อยลง ในผู้ป่วยที่มีอาการปวด การรับประทานอาหารในช่วงที่ทุเลาจากอาการปวด จะช่วยให้รับประทานอาหารได้ดีขึ้น ควรรับประทานอาหารอ่อน ๆ หลีกเลี่ยงอาหารรสจัดและอาหารมัน เพราะจะช่วยให้การรับประทานอาหารง่ายขึ้น เช่น ไอศกรีม เยลลี่ วุ้น ลอดช่อง เป็นต้น ขณะรับประทาน ควรเคี้ยวช้า ๆ ให้ละเอียด เพื่อช่วยในการย่อยอาหาร ควรรักษาความสะอาดช่องปากและฟัน โดยการบ้วนปากบ่อย ๆ ด้วยน้ำอุ่น หรือเติมเกลือเล็กน้อยก็ได้ ค่ะ เลือกรับประทานอาหารที่ชอบ เปลี่ยนรายการอาหารบ่อยๆ พยายามอย่าให้รายการอาหารซ้ำ จัดบรรยากาศให้รื่นรมย์ น่ารับประทาน มีการสังสรรค์ในหมู่ญาติ หรือเปลี่ยนแปลงบรรยากาศ ออกไปรับประทานนอกบ้านบ้าง เป็นบางครั้ง ถ้าได้รับยาแก้คลื่นไส้อาเจียนจากแพทย์ ควรรับประทานก่อนรับประทานอาหารประมาณ 30 นาทีค่ะ และควรรับประทานยาแม้จะไม่มีอาการคลื่นไส้ก็ตาม เพราะจะได้ผลดีกว่ารอให้เกิดอาการจึงจะรับประทานยา หากรู้สึกเบื่ออาหารมาก รับประทานอาหารไม่ได้ ควรปรึกษาแพทย์ หรือพยาบาล เพื่อให้คำปรึกษาแนะนำ หรือให้ยาที่ทำให้เจริญอาหารหรือช่วยย่อยอาหารค่ะ -----------------------------------------------